Tôi có người bạn tên là Nam, một Gen Z 22 tuổi, vừa tốt nghiệp đại học, tay cầm chiếc laptop đầy ắp kỹ năng công nghệ, mắt sáng rực khi bước vào thế giới công việc. Nam lớn lên cùng TikTok, Zoom và những dòng code, tự tin rằng mình là "con cưng" của kỷ nguyên số. Nhưng rồi, một ngày, sếp gọi bạn ấy vào phòng họp, không phải để khen ngợi, mà để thông báo: "Nam à, tụi anh vừa huấn luyện một AI làm việc thay em. Nó nhanh, rẻ, và không cần nghỉ phép." Nam sững sờ. Liệu AI có phải là "kẻ thù mới" cướp đi giấc mơ của Gen Z?
Nam không phải trường hợp cá biệt. Là thế hệ đầu tiên sinh ra trong thời đại kỹ thuật số, Gen Z như những chú chim non đầy tiềm năng: thành thạo công nghệ, thích nghi nhanh như chớp. Nhưng các nhà quản lý lại khẽ lắc đầu: "74% trong chúng tôi thấy Gen Z khó hợp tác. Họ đòi hỏi nhiều, thiếu độc lập." Thậm chí, ResumeBuilder tiết lộ 54% nhân viên Gen Z bị sa thải chỉ sau 90 ngày. Trong khi đó, AI đứng đó, lặng lẽ, không phàn nàn, không nghỉ ốm, làm việc 24/7 với chi phí thấp hơn. Kevin Thompson, ông trùm tài chính của 9i Capital Group, từng nói với Newsweek: "Đào tạo AI dễ hơn, rẻ hơn, và nó chẳng bao giờ xin nghỉ để đi bác sĩ!"
ẢNH: CAFEF
Nhưng câu chuyện không dừng lại ở đó. Một buổi chiều, Nam ngồi trong quán cà phê, lướt LinkedIn, đọc khảo sát của Hult International: "Các lãnh đạo thất vọng vì Gen Z thiếu kinh nghiệm thực tế, tư duy toàn cầu, và kỹ năng làm việc nhóm." Nam tự hỏi: "Mình đã làm gì sai?" Có phải vì anh từng ngại ngùng khi giao tiếp trực tiếp với sếp lớn tuổi? Thống kê khiến anh giật mình: 40% người trên 55 tuổi chưa từng trò chuyện với đồng nghiệp Gen Z trong cả năm qua. Và anh, cũng chưa từng bắt chuyện với ai trên 50 tuổi ở công ty.
AI có thể viết báo cáo, phân tích dữ liệu, nhưng nó không thể ngồi xuống lắng nghe, không thể thấu hiểu những giá trị mà Gen Z trân trọng: công bằng xã hội, bền vững, đa dạng. Nam nhớ lại những ngày học online, làm việc từ xa – những thứ giúp anh linh hoạt hơn bất kỳ thế hệ nào. Anh giao tiếp qua meme, qua story Instagram, nhưng khi đứng trước đồng nghiệp, anh lại lúng túng. Có lẽ, điều anh cần không phải là một AI tự động hóa, mà là một cuộc trò chuyện thật sự.
Vậy nên, khi 37% nhà quản lý nghiêng về AI, câu hỏi không chỉ là ai sẽ thắng mà còn là chúng ta mất gì, Nam quyết định: thay vì sợ AI, anh sẽ học cách kết nối – với con người, không phải máy móc. Bởi trong thế giới này, công cụ có thể thay đổi, nhưng những mối quan hệ mới là thứ làm nên khác biệt. Bạn nghĩ sao? Gen Z hay AI – ai mới là tương lai?
