AI – Cuộc đua không chỉ dành cho người giỏi kỹ thuật
Sự bùng nổ của các công cụ trí tuệ nhân tạo như Chat GPT, Mid Journey… khiến nhiều người đổ xô học cách sử dụng. Tuy nhiên, giữa "biết dùng" và "biết khai thác hiệu quả" là một khoảng cách lớn. Trong môi trường làm việc ngày nay, quyền lực không còn thuộc về người có kỹ năng thao tác nhanh, mà thuộc về người hiểu rõ bản chất công cụ và có tư duy chiến lược để ứng dụng AI đúng lúc, đúng cách.
Một người trẻ có thể biết nhiều lệnh prompt, làm quen với AI từ sớm, nhưng nếu thiếu nền tảng tư duy, kết quả tạo ra vẫn hời hợt. Trong khi đó, một người có kinh nghiệm sống, vốn hiểu biết sâu và chỉ mới học dùng AI lại có thể tạo ra nội dung sắc sảo, đúng trọng tâm và giàu cảm xúc.
Tư duy quyết định giá trị khi làm việc với AI
Trí tuệ nhân tạo không tự sinh ra giá trị. Nó cần một “người đồng đội” biết cách đặt câu hỏi đúng, biết sắp xếp và kiểm chứng thông tin, biết phản biện và làm chủ quá trình tương tác. Đây chính là lý do vì sao AI literacy – hiểu biết và tư duy sử dụng AI – đang được xem là năng lực nghề nghiệp thiết yếu trong thời đại số.
Theo tổ chức Digital Promise (Mỹ), AI literacy không chỉ là biết dùng công cụ, mà là khả năng đánh giá, điều hướng và sử dụng AI một cách có đạo đức, sáng suốt và hiệu quả. Đó là sự tổng hòa giữa tư duy phản biện, kỹ năng tổ chức thông tin, và khả năng ra quyết định có trách nhiệm.
AI không phân biệt tuổi tác – mà phân tầng theo tư duy
Một lầm tưởng phổ biến là người trẻ sẽ luôn vượt trội trong thời đại AI. Nhưng thực tế lại cho thấy: trong cùng một tổ chức, người có kinh nghiệm và biết cách tích hợp AI với chuyên môn mới là người chiếm ưu thế.
Nghiên cứu từ Microsoft Việt Nam công bố năm 2024 cho thấy, 88% nhân viên tri thức tại Việt Nam đã ứng dụng AI vào công việc – cao hơn mức trung bình toàn cầu. Điều này khẳng định AI đã trở thành công cụ phổ biến, không còn là lợi thế riêng biệt. Lợi thế thực sự nằm ở cách bạn sử dụng AI để tạo ra giá trị độc đáo.
Quyền lực nghề nghiệp mới: Người biết “giao việc” cho AI thông minh
Sử dụng AI không chỉ là chuyện kỹ thuật. Đó là quá trình giao tiếp, phối hợp, phản biện và tối ưu. Một nhân sự biết tận dụng AI để phân tích dữ liệu, dự đoán xu hướng hay tăng hiệu suất công việc luôn được xem là “nguồn lực chiến lược”.
Khoảng cách mới trong môi trường chuyên nghiệp không nằm ở độ tuổi hay chức danh, mà ở khả năng làm việc cùng AI một cách chủ động và chiến lược. Người có tư duy đúng sẽ luôn dẫn dắt cuộc chơi.
Nhiều khảo sát cho thấy phần lớn người lao động vẫn mơ hồ về các kỹ năng cần thiết trong kỷ nguyên số. Họ biết dùng công cụ, nhưng không biết mục tiêu là gì, làm sao để tạo ra giá trị khác biệt.
Hiểu biết về AI không phải là biết lập trình, mà là:
Với người đi làm, AI không phải là thứ thay thế con người, mà là trợ lý chiến lược – người đồng hành cùng bạn ra quyết định, tối ưu công việc và tạo nên giá trị bền vững. Với người trẻ, AI không phải “cây đũa thần” để rút ngắn con đường, mà là bệ phóng cần có trí tuệ để điều khiển.
